Co się kryje pod pojęciem „choroby układu krążenia” i kogo one dotyczą?
Choroby układu krążenia związane są z uszkodzeniem narządów i tkanek wchodzących w skład układu sercowo-naczyniowego (serce, naczynia krwionośne – tętnice, żyły i naczynia włosowate). Są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce. Dlatego stanowią bardzo poważny problem współczesnych czasów i z tego powodu noszą nazwę chorób cywilizacyjnych.
Pomimo ciągłego rozwoju medycyny, nowych metod leczenia i coraz skuteczniejszego wykrywania chorób w Polsce co roku umiera prawie 200 tysięcy osób z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego. W większości są to mężczyźni.
Jak sklasyfikować choroby układu krążenia, czyli dziesięć najczęstszych dysfunkcji układu krwionośnego.
- Nadciśnienie tętnicze – to podwyższone ciśnienie krwi powyżej wartości 139/89 mmHg. Wczesnymi objawami nadciśnienia mogą być bóle i zawroty głowy, omdlenia i uczucie kołatania serca. Wyróżniamy leczenie farmakologiczne i niefarmakologiczne, które obejmuje zmianę stylu życia oraz nawyków żywieniowych.
- Niewydolność serca – to sytuacja gdy serce nie jest w stanie sprostać zapotrzebowaniu organizmu na tlen i składniki odżywcze. Serce pompuje mniej krwi do głównych naczyń, w związku z tym choremu towarzyszy duszność i nietolerancja wysiłku fizycznego.
- Choroba niedokrwienna serca – inaczej choroba wieńcowa, charakteryzuje się zmniejszonym dopływem tlenu do tętnic wieńcowych, z czym wiąże się silny ból w klatce piersiowej i uczucie gniecenia w klatce piersiowej. Ból nasila się w sytuacji stresowej, a także w czasie wysiłku fizycznego.
- Zawał serca – to sytuacja, w której na skutek niedotlenienia dochodzi do martwicy części mięśnia sercowego. Najczęstszą przyczyną niedotlenienia jest zamknięcie tętnicy wieńcowej (doprowadzającej utlenowaną krew do serca). Głównym powodem zamknięcia tętnic wieńcowych jest blaszka miażdżycowa. Zawał serca objawia się silnym bólem w okolicy zamostkowej, promieniującym do lewej ręki, dusznością, nasilającym się lękiem oraz często także bólem nadbrzusza i wymiotami. W warunkach domowych należy podać 300 miligramów kwasu acetylosalicylowego doustnie i natychmiast wezwać karetkę.
- Udar mózgu – to obumarcie części mózgu wskutek zatrzymania dopływu krwi do naczyń mózgowych. Do charakterystycznych objawów udaru należą:
- Zaburzenia mowy (niewyraźna mowa)
- Zaburzenia widzenia (niedowidzenie na jedno oko)
- Zaburzenia czucia po jednej stronie ciała lub drętwienie połowy ciała
- Niedowład połowiczy
- Wykrzywianie twarzy po jednej stronie (opadanie kącika ust)
Wyróżniamy dwie postacie udaru: niedokrwienny (zatrzymanie dopływu krwi do mózgu) oraz krwotoczny (wylew krwi do mózgu). Udar jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia wymagającym natychmiastowej hospitalizacji. Należy wspomnieć również o „miniudarze”, czyli przemijającym ataku niedokrwiennym. Objawy przypominają udar mózgu, ustępują jednak znacznie szybciej nie pozostawiając trwałych uszkodzeń. Udowodniono, że kwas acetylosalicylowy w małej dawce, włączony po wystąpieniu przemijającego ataku niedokrwiennego, zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia kolejnego udaru o 70-80%.
- Miażdżyca – to odkładanie się złogów lipidowych w ścianach tętnic. Proces ten jest bardzo niebezpieczny, ponieważ może doprowadzić do stopniowego zamykania się światła naczyń i w konsekwencji do niedotlenienia zaopatrywanego przez nie obszaru. Otyłość i nieprawidłowa dieta w znacznym stopniu przyczynia się do powstania miażdżycy.
- Choroba reumatyczna serca – to schorzenie nie tylko atakujące stawy, lecz również serce. Zapalenie stawów objawia się bólem w klatce piersiowej nasilającym się w czasie kaszlu i w pozycji leżącej. Do innych niespecyficznych objawów zalicza się osłabienie i uczucie kołatania serca.
- Arytmie serca – to stan, w którym dochodzi do zaburzenia rytmu pracy serca. Mogą to być bradyarytmie (zwolniona akcja serca <60 uderzeń/min) bądź tachyarytmie (przyspieszona akcja serca >100 uderzeń/min).
- Żylaki – to nadmierne poszerzenie i skręcanie się żył. Przepływ krwi przez tak zmienione żyły jest upośledzony i znacznie wolniejszy. Najczęstszą formą żylaków są żylaki kończyn dolnych.
- Zakrzepowe zapalenie żył – to stan, w którym w skutek zaburzonego przepływu krwi w naczyniach żylnych dochodzi do formowania skrzepu (sklejone płytki krwi). Grozi to odklejeniem się skrzepu i powstaniu zatoru, który może powędrować do serca lub płuc i spowodować zawał serca lub płuc.
- Choroby tętnic obwodowych – zwężenie światła tętnicy z wyjątkiem aorty, tętnic wieńcowych i tętnic mózgu. Może być spowodowana miażdżycą, zakrzepem, stanem zapalnym lub wadą anatomiczną. Najbardziej typowym objawem jest chromanie przestankowe, czyli spowodowany niedokrwieniem mięśni kończyn dolnych ból pojawiający się podczas wysiłku.
Jakie są główne objawy chorób układu krążenia?
Objawy te są niespecyficzne jednak jest to sytuacja, która powinna zaniepokoić każdego.
Do głównych objawów zalicza się:
- Duszność
- Bóle w klatce piersiowej
- Uczucie kołatania serca
- Omdlenia
- Bóle i zawroty głowy
- Szybsze męczenie się