Sformułowanie uniwersalnych zaleceń dla osób po przebytym udarze mózgu niesie za sobą pewne trudności. Stosowany model odżywiania zarówno w zakresie wartości energetycznej diety jak i jej konsystencji powinien być dostosowany do stanu zdrowia pacjenta, jego stopnia odżywienia, ewentualnych zaburzeń połykania i wielu innych czynników. Istnieje jednak kilka wspólnych dla wszystkich chorych zasad żywieniowych, które należy wprowadzić do codziennego życia. Należą do nich:
- Ograniczenie spożycia soli, przypraw z jej dodatkiem i słonych produktów
- Spożywanie regularnych, minimum 4-5 posiłków dziennie
- Dbanie o atmosferę spożywanych posiłków, ich atrakcyjność smakową i wizualną
- Wypijanie przynajmniej 1,5 litra płynów dziennie z dużym udziałem niegazowanej, niskosodowej wody mineralnej
- Ograniczenie konsumpcji alkoholu
- Spożycie dwóch porcji ryb tygodniowo
- Zwiększenie konsumpcji warzyw i owoców
- Używanie ziołowych przypraw zamiast soli takich jak np. estragon, czosnek, oregano, bazylia, anyż, tymianek, czarnuszka.
- Unikanie pokarmów będących źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych tj. tłustych mięs i ich przetworów, masła, słoniny, smalcu, boczku, tłustego nabiału
- Umieszczenie w diecie źródeł nienasyconych kwasów tłuszczowych takich jak oleje roślinne, awokado, orzechy i pestki (mielone, w postaci masła)
- Eliminacja pokarmów typu fast food
- Wprowadzenie do diety odpowiedniej ilości produktów zbożowych – jeśli to możliwe pełnoziarnistych
- Unikanie cukru, słodyczy i słodkich napojów gazowanych
- Ograniczenie napojów zawierających kofeinę
- Unikanie smażenia i pieczenia w tłuszczu na rzecz gotowania, duszenia bez obsmażania i grillowania
Co ważne warto pod uwagę brać preferencje kulinarne osoby chorej. Pozwala to oczywiście uwzględniając ograniczenia zbudować jadłospis, który będzie bardziej akceptowany przez pacjenta a przez to łatwiejszy w praktycznej realizacji.
Dieta o zmienionej konsystencji
Potrzeba zmiany konsystencji diety na skutek występujących zaburzeń połykania niesie za sobą zwykle trudność w praktycznym budowaniu jadłospisu przez rodzinę pacjenta. Istnieje wtedy konieczność konsultacji ze specjalistami, którzy ustalą, jaki rodzaj posiłków będzie dla osoby chorej najbardziej optymalny. W diecie o zmienionej konsystencji dania przygotowuje się metodą gotowania. Znajdują w niej zastosowanie zupy przecierane i kremy oraz pasty do pieczywa. Mięsa podaje się gotowane mielone lub sporządzane z masy mielonej. Potrawy należy serwować z sosami. Unika się pokarmów twardych, suchych i trudnych do połknięcia. Pieczywo moczy się lub miksuje z płynami. Przykładowy dzień diety o konsystencji papkowatej może wyglądać następująco:
- Śniadanie: zupa z mleka 1,5% z kaszą manną i musem z jabłka, chleb pszenny rozmoczony w mleku lub herbacie, pasta z szynki z indyka, oliwy i natki pietruszki, sok pomidorowy
- II śniadanie: bułka pszenna rozmoczona w wodzie, jajko na miękko, sok marchwiowy
- Obiad: zupa krem dyni z lanym ciastem, mięso mielone z indyka duszone w sosie pomidorowym, ziemniaki puree, szpinak duszony, kompot z gruszek
- Podwieczorek: koktajl z kefiru, banana i masła migdałowego
- Kolacja: zapiekanka z kaszy jęczmiennej, twarogu i zmiksowanych owoców jagodowych polana jogurtem naturalnym, kawa zbożowa z mlekiem 1,5%
Dieta o zmienionej konsystencji niesie za sobą duże ryzyko braku pokrycia pełnego zapotrzebowania na energię, składniki odżywcze, witaminy i składniki mineralne. Dlatego często istnieje konieczność wsparcia jej poprzez dodanie żywności specjalnego przeznaczenia medycznego pod postacią doustnych suplementów pokarmowych.