Zawał serca to stan kliniczny, w którym występuje ostre niedokrwienie mięśnia sercowego, którego skutkiem jest martwica. Jest on jedną z najczęstszych przyczyn zgonów i niepełnosprawności na całym świecie. Wymaga specjalistycznego leczenia, które w dłuższej perspektywie czasowej powinno uwzględniać zmianę stylu życia w tym sposobu żywienia celem zapobiegania występowania kolejnych incydentów sercowo-naczyniowych w przyszłości.
Rola diety u osób po przebytym zawale serca – prewencja wtórna
Należy wiedzieć, że u osób po zawale serca umieralność przez okres ponad 10 lat utrzymuje się na dwukrotnie wyższym poziomie niż dla reszty populacji. Dlatego też ogromne znaczenie ma podejmowanie działań zapobiegawczych zwanych inaczej profilaktyką wtórną, których celem jest ograniczenie ryzyka pojawienia się dalszych incydentów sercowo-naczyniowych. Zawał mięśnia sercowego jest w większości przypadków manifestacją choroby wieńcowej. Dlatego też jego wystąpienie powinno mobilizować pacjenta do zmiany stylu życia. Musi ona obejmować nie tylko modyfikację diety, ale również zwiększenie aktywności fizycznej i zaprzestanie palenia tytoniu. Porzucenie tej używki zgodnie z badaniami pomaga obniżać ryzyko ponownego zawału nawet o ponad 60%. Także aktywna rehabilitacja może redukować prawdopodobieństwo jego wystąpienia o ¼. Równie istotny w tym kontekście jest prawidłowy sposób odżywiania. Ma on wpływ na wiele parametrów powiązanych z ryzykiem chorób układu sercowo-naczyniowego takich jak ciśnienie tętnicze krwi, profil lipidowy (m.in. poziom cholesterolu) czy hiperglikemia (podwyższony poziom cukru we krwi). Do modeli odżywiania szczególnie często wymienianych, jako skuteczne w profilaktyce i leczeniu tego typu schorzeń należy dieta śródziemnomorska. Prowadzona w ramach badania Lyon Hearth Study 46 miesięczna obserwacja pacjentów po przebytym zawale serca pokazała, że jej zastosowanie może zmniejszać ryzyko zgonu i zawału o 72%. Dlatego też zmiana stylu życia pacjenta obejmująca modyfikacje sposobu żywienia powinna być nieodłączną częścią procesu leczenia.
Dieta Śródziemnomorska w żywieniu osób po zawale mięśnia sercowego
Dieta śródziemnomorska to jeden z najlepiej przebadanych w zakresie skuteczności w prewencji chorób serca modeli odżywiania. Zwyczaje żywieniowe, które prezentuję pochodzą z krajów basenu Morza Śródziemnego takich jak Kreta, Grecja czy południowe Włochy. Do cech charakterystycznych tej diety należy:
- Duże spożycie oliwy z oliwek przy równoczesnej niskiej konsumpcji tłuszczu pochodzenia zwierzęcego (smalec, masło, słonina itp.)
- Duży udział warzyw i owoców
- Wysokie spożycie produktów zbożowych
- Duże spożycie strączków
- Średnie spożycie alkoholu (głównie wina)
- Średnie spożycie produktów mlecznych
- Średnie spożycie ryb – w dużej mierze gatunków tłustych, morskich
- Niska konsumpcja mięsa i produktów mięsnych
Opisywany model odżywiania jest bogaty w składniki takie jak nienasycone kwasy tłuszczowe w tym kwasy z rodziny omega 3, błonnik, białko pochodzenia roślinnego oraz dużą ilość związków o działaniu antyoksydacyjnym w tym witamin i składników mineralnych. Ogranicza on równocześnie konsumpcję nasyconych kwasów tłuszczowych i sodu. Bazuje na lokalnych, nieprzetworzonych produktach o wysokiej wartości odżywczej. Zalecenia diety śródziemnomorskiej można uznać za uniwersalne możliwe do zastosowania również w polskiej populacji.